Trực tâm là gì?

Trực tâm là tâm thẳng, chẳng nghiêng bên trái theo thức, chẳng nghiêng bên phải theo cảnh. Chẳng nghiêng tức là tâm không, gọi là trực tâm.

Nghiêng trái, nghiêng phải là lệch như gánh nước, trước cao thì sau thấp cả hai đều lệch đều nghiêng.

Xin trích tăng đến tham vấn thiền sư Vĩnh Minh:

Tăng nói: Nếu bốn thứ sanh đó đều không, tại sao? Phật nói: “Ý căn sanh ý thức, tất cả do tâm tạo!” thế há chẳng phải tự sanh ư? Lại nói tâm chẳng độc khởi, phải nhờ duyên mới khởi, có duyên thì tư tưởng sanh, không duyên thì tư tưởng chẳng sanh, há chẳng phải tha sanh ư? Lại nói nhân duyên lục căn tiếp xúc lục trần, sanh ra lục thức lãnh thọ, thành tất cả pháp, há chẳng phải cộng sanh ư? Lại nói Thập nhị nhân duyên tánh tự như vậy, chẳng do Phật, trời, người hay a tu la, há chẳng phải vô nhân sanh ư?

Nơi đây người hỏi nếu chẳng phải chỗ cầu, chỗ nghi há đến tham vấn. Cái nhân đã có thuộc thức và ý thức. Trọn câu hỏi thuộc về tứ sanh: tự sanh, tha sanh, cộng sanh và vô sanh.

Phật phương tiện dựng lập nghĩa để phá trừ vọng tưởng

1) Tất cả do tâm tạo là yếu chỉ, chẳng gì ngoài tâm (ba cõi duy tâm, vạn pháp duy thức). Song do tâm tạo, mà đã khởi tạo tức vọng tưởng khởi. Chẳng trừ tâm (dứt đường tâm) thì vĩnh viễn vọng tưởng trói buộc. Nên nghĩa tự sanh đã là hư dối (đã chấp trước có căn thức, có căn thức lại sanh ý thức. Nơi đây tâm đã thành một vật có sanh ra cái không phải tâm là căn, là thức, là vọng tưởng) vì lìa bản tâm rồi vậy!

2) Tâm chẳng độc khởi, có duyên thì tưởng sanh. Chỉ nơi bổn tâm vốn thanh tịnh, do duyên theo cảnh nên có vọng tưởng gọi là tha sanh.

Do tâm tự tánh chẳng thể cấu nhiễm, mà lại nói duyên theo cảnh thì vọng tưởng mới sanh. Vậy là thức chính là tâm (thức nào trong 6 thức sanh thức thứ 7 là ý thức), Sáu căn mang nơi thân tứ đại, lìa thân tứ đại sáu căn diệt vậy đồng nghĩa tâm diệt.

Trước sau chống trái, nếu không tự rõ pháp môn phương tiện, dựng lập chư pháp như huyễn liền mắc kẹt nơi lời nói phương tiện. Liền mắc kẹt nơi đại nghĩa.

Chỗ lầm lạc của chúng sanh chính là do duyên theo cảnh. Nên lời dạy chẳng sai, sai ở chỗ chấp trước trên danh lập nghĩa, trên sự lập lý mà không thấu đạt nguồn tâm vậy!

3) nhân duyên lục căn tiếp xúc lục trần, sanh ra lục thức lãnh thọ, thành tất cả pháp. Khi lục căn duyên dùng lục trần tiếp xúc, mới sanh lục thức. Duyên và lục căn thành cộng sanh để ra lục thức lãnh thọ. Lục thức được sanh ra đã xác nhận là quả (tâm là nhân, xác định rõ 7 thức không phải tâm).

Nơi sáu căn không lỗi: mắt nhìn, tai nghe, lưỡi nếm… lục căn còn mất cùng thân tứ đại (chẳng phải tâm). Duyên sinh duyên diệt (có mà chẳng thật). Lục thức là quả chẳng theo duyên diệt “thị hiên tánh giác: Mắt nhìn nhưng nhãn thức giác biết. Mũi ngửi nhưng tỷ thức giác biết… đây chẳng là sở giác, nhưng do phân biệt và tạo tác (hành: làm, hoạt động) của các thức tự lập đặt tên gọi là thấy, nghe và xanh vàng đỏ tím, thơm, hôi liền thành sở giác. Nơi ý tạo tác thành xa gần, đẹp xấu… yêu ghét”.

Rốt lại chẳng thể nói bổn tâm là cái gì! Và cả yêu ghét tuy theo duyên sanh diệt như trước ghét A sau lại thích A nhưng bản thân cái ghét cái thương, cái xa cái gần, cái tốt cái xấu vẫn còn. Rốt lại vẫn là bóng dáng của cảnh, của thức mà thôi.

4) Thập nhị nhân duyên tánh tự như vậy, chẳng do Phật, trời, người hay a tu la, là nghĩa vô sanh của thập nhị nhơn duyên (duyên tự sanh tự diệt). Duyên nếu có tánh thì không thể diệt, nếu duyên không tánh thì không thể sanh. Duyên là cái gì mà tự tánh như vậy? Nên gọi là vô sanh (mà thật lại là duyên sanh duyên diệt rõ ràng. Đối cảnh liền sanh, dứt cảnh liền diệt).

Liền cho thấy 4 nghĩa sanh: tự sanh, tha sanh, cộng sanh, vô sanh vốn là hư dối. Thế tôn phương tiẹn dựng lập chỉ chỗ duyên khởi của vọng tâm và là bệnh của hành giả. Nó chỉ có tác dụng chỉ chỗ nghiêng, thiên lệch, chấp trước mà thôi! Thôi nghiêng lệch gọi là trực tâm.

Nếu căn cứ kinh văn, ôm lấy nghĩa trên ngôn cú; tự sanh kiến giải (huyền nghĩa), dùng ngàn từ khôn khéo diễn đạt chỉ là trên hư dối dựng lập thì chỉ có thể là hư dối!

Đừng dụng tâm đem thức (7 thức) suy tư diễn giải. Đó là không dây mà tự trói. Nếu chỉ y trên văn nghĩa thì gọi là tam thế phật oan. Lời chư Phật biến thành tà thuyết.

Phải hiểu tùy bệnh cho thuốc. Tùy đương cơ giả lập phương tiện, dựng lập tất cả pháp tiếp dẫn. TRỌN KHÔNG CÓ NGHĨA THẬT.

Trực tâm là pháp môn tối thượng vậy!

Trực tâm là đối cảnh mà tâm không (chẳng đồng vô tri kia, gọi là tịch chiếu); trực tâm là trí không, là đinh huệ, là hiển bày tự tánh cũng là thấy tự tánh; trực tâm cũng là tâm vì tâm tánh không khác; trực tâm là tu hành vì không có năng hành sở hành; trực tâm là thuyết giảng phật pháp mà không có một ý nào để nhận, không một nghĩa để hiểu; Trưc tâm là bồ đề nơi chúng sanh chẳng mất, là bồ đề mà Phật chẳng được; Trực tâm là chẳng có nơi chốn khác biệt (không có hệ quy chiếu đề các vì giống hư không) để nương dựa, để đến để đi (ưng vô sở trụ nhi sanh kỳ tâm. Thật ra vô sở trụ chính là tự tánh của tâm, tự tánh không việc nói cái gì sanh chẳng sanh. Đó là lời nói một tất, một thước, một lon, một lít mà thôi). ….