Vô ấn (10)

Shoun là một vị thầy (Nhật bản) về thiền Tào Động. Khi còn là học trò, bố của Shoun qua đời, Shoun phải chăm sóc mẹ.

Mỗi khi vào phòng thiền, Shoun luôn luôn mang mẹ đi theo. Vì có mẹ đi theo, mỗi khi Shoun viếng một tu viện, ông không thể sống chung với các vị sư khác. Vì vậy Shoun xây một nhà nhỏ để lo cho mẹ. Shoun chép lại kinh sách, và thi ca nhà Phật, và nhờ đó nhận được ít tiền mua thực phẩm.
Khi Shoun mua cá cho mẹ, người ta chế giễu ông, vì người tu hành không được ăn cá. Nhưng Shoun không màng. Tuy nhiên, mẹ của Shoun thì buồn, thấy con mình bị cười chê. Cuối cùng bà nói với Shoun: “Mẹ nghĩ là mẹ sẽ thành ni cô. Mẹ cũng có thể ăn chay được.” Bà thành ni cô, và mẹ con nghiên cứu chung với nhau.

Shoun yêu nhạc và là nhạc sĩ giỏi về đàn hạc, Mẹ shoun cũng chơi đàn hạc. Những đêm trăng tròn hai mẹ con chơi đàn với nhau.

Có một đêm một cô gái trẻ đi ngang nhà và nghe nhạc. Cảm xúc quá, cô bèn mời Shoun đến nhà cô đêm hôm sau và đánh đàn. Shoun đồng ‎ý. Vài ngày sau Shoun gặp lại cô ấy ngoài phố và cám ơn lòng hiếu khách của cô. Mọi người cười chê, vì Shoun đã đến nhà một cô gái làng chơi.

Ngày nọ Shoun đi thuyết giảng ở một chùa xa. Vài tháng sau ông trở về nhà và biết mẹ vừa chết. Các bạn không biết tìm ông ở đâu, nên tang lễ đã bắt đầu.

Shoun bước lên, dùng gậy gõ vào quan tài. “Mẹ, con đã về đây,” ông nói.

“Mẹ mừng con đã về,” ông trả lời thế cho mẹ.

“Vâng, con cũng mừng,” Shoun trả lời. Rồi ông nói mới mọi người quanh ông: “Lễ tang đã xong. Các bạn có thể hỏa táng.”

Khi Shoun đã rất già, một buổi sáng, ông gọi các đệ tử lại quanh ông, nói cho họ biết ông sẽ ra đi vào lúc trưa. Thắp nhang trước ảnh mẹ và thầy cũ, ông viết một bài thơ:

Năm mươi sáu năm gắng sống tử tế
Đi đường tôi trong thế giới này
Giờ mưa đã ngừng, mây đã hết
Trời trong xanh một mảnh trăng đầy

Các đệ tử đứng quanh ông, tụng kinh, và Shoun ra đi khi kinh còn đang tụng.

(Sưu tầm)

_ _ _ _ _

Cha mẹ yêu thương, tất cả những gì ngon lành tốt đẹp đều dành cho con. Há phải vô thường mà bỏ (xả), nên trọn đời trọn lòng phụng dưỡng yêu kính mẹ cha. Dù chẳng hữu thường mà chưa từng tiếc giữ, làm lễ tang cho mẹ mà chẳng thấy sinh tử, ra ngoài phiền não chẳng đồng vô tri kia.

Giữ giới hạnh tự nơi nguồn tâm chẳng bị câu thúc bởi giáo điều. Gọi là hạnh của Phổ Hiền, trí bát nhã chẳng chướng ngại.

Chẳng sanh tâm phân biệt người sang kẻ hàn. Tùy thuận nơi duyên mà hướng người về thiện nghiệp. Đồng nơi trần lao mà tuyệt không hình tích.

Đây là làm cảnh để người hiểu. Hiểu! Đó là bổn phận của chúng sanh.

Nếu Shoun có mảy may dụng tâm lấy mình làm gương lại thành hủy báng giới luật, nếu Shoun dụng tâm dạy người thì chỉ là cảnh, tâm hành là vọng tưởng sinh diệt, chẳng khác việc trong mộng.

Chẳng ai biết Shoun, ngàn thánh chẳng biết.

Chớ khởi tưởng hiểu Shoun vì đó là cảnh. Chớ tán thán Shoun vì yêu kính cha mẹ đâu chỉ riêng Shoun. Chớ thấy hạnh Shoun vì tâm hạnh chẳng thể suy lường. Chớ co duỗi cúi ngước theo Shoun vì sở hành thuộc mê. Chớ nghĩ nhớ Shoun, người đương thời chỉ thấy cái thân tứ đại, chỉ thấy hành tướng của Shoun. Hà huống kẻ hậu học chỉ nhận được câu chuyện và dễ bị thức ý dựng lập.

Vậy làm gì với Shoun.

Nơi đây cần một chuyển ngữ.

Ai người đồng âm!

Năm mươi lẻ sáu một thân gầy

Lối tẻ riêng bày bọt sóng bay

Chẳng vẽ bóng thầy trên đất gấm

Xưa kia chưa đến, luận gì nay!